ଆରୋହ ଓ ଅବରୋହ ପଦ୍ଧତି
| ଆରୋହ | ଅବରୋହ |
| ⮕ କେତେଗୁଡ଼ିଏ ବିଶେଷ ଓ ବାସ୍ତବ ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ ମାଧ୍ୟମରେ ଏକ ସାଧାରଣ ସତ୍ୟରେ ଉପନୀତ ହେବା ପଦ୍ଧତିକୁ ଆରୋହ ପଦ୍ଧତି କୁହାଯାଏ। | ⮕ ଏଥିରେ ଏକ ସାଧାରଣ ସତ୍ୟ ବା ସିଦ୍ଧାନ୍ତକୁ ନେଇ ନିର୍ଦିଷ୍ଟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଇଥାଏ। |
| ⮕ କେତେକ ଅନୁଭୂତିରୁ ବା ବିଭିନ୍ନ ପରୀକ୍ଷା ନିରୀକ୍ଷାରୁ ଯେଉଁ ସାଧାରଣ ନିୟମ ବା ସୂତ୍ର ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଏ,ତାହା ହିଁ ଏହି ଆରୋହ ପଦ୍ଧତି ଦ୍ବାରା ସମ୍ଭବ ହୋଇଥାଏ। ⮕ କୌଣସି ନିୟମ ବା ସୂତ୍ର ପ୍ରସ୍ତୁତ ନିମିତ୍ତ ଏହି ପଦ୍ଧତି ର ପ୍ରୟୋଗ ଏକାନ୍ତ ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ। |
⮕ ଏଥିରେ ବିଦ୍ୟାର୍ଥୀମାନଙ୍କୁ ଏକ ପୂର୍ବ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ନିୟମ ବା ସୂତ୍ର ଦିଆଯାଇ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମସ୍ୟା ସମାଧାନ କରିବାକୁ କୁହାଯାଏ। ⮕ ଗଣିତରେ ଅବରୋହ ପଦ୍ଧତି ର ପ୍ରୟୋଗ ସର୍ବାଧିକ। |
| ⮕ ନିର୍ଦିଷ୍ଟ ସତ୍ୟରୁ ସାଧାରଣ ସତ୍ୟ ଆଡକୁ ⮕ ମୂର୍ତ୍ତରୁ ଅମୂର୍ତ୍ତ |
⮕ ସାଧାରଣ ସତ୍ୟରୁ ନିର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଟ ସତ୍ୟ ଆଡକୁ ⮕ ଅମୂର୍ତ୍ତରୁ ମୂର୍ତ୍ତ ଆଡକୁ ⮕ ସିଦ୍ଧାନ୍ତରୁ ସମାଧାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅଗ୍ରସର ହୋଇଥାଏ। |
1. କେଉଁ ପଦ୍ଧତିରେ ସୂତ୍ର ବା ନିୟମ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ ?
ଉ. ଆରୋହ
2. କେଉଁ ପଦ୍ଧତିରେ ସମସ୍ୟା ସମାଧାନରେ ସୂତ୍ରର ପ୍ରୟୋଗ ସିଧାସଳଖ କରାଯାଏ ?
ଉ. ଅବରୋହ
3. ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀର ଆବିଷ୍କାର ମନୋଭାବ କେଉଁ ପଦ୍ଧତିରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥାଏ ?
ଉ. ଆରୋହ
4. ପ୍ରାଥମିକ ସ୍ତରରେ ଜ୍ୟାମିତି ପଢାଇବା ପାଇଁ କେଉଁ ପଦ୍ଧତି ଅବଲମ୍ବନ କରାଯାଏ ?
ଉ. ଆରୋହ ଓ ଅବରୋହ
| Analytic | Synthetic |
| • Meaning: ଏହି ପଦ୍ଧତିରେ ସମସ୍ୟାର ଅର୍ଥପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଂଶ ମାନ ଚିହ୍ନଟ କରିବାପରେ ପୂର୍ବଜ୍ଞାନ ଓ ଧାରଣା ସଙ୍ଗେ ଅଂଶଗୁଡିକୁ ସମ୍ବନ୍ଧିତ କରି ସମାଧାନର ପନ୍ଥା ନିରୂପଣ କରାଯାଏ। • Analysis means breaking up into components. |
• Meaning: କୌଶସି ସମସ୍ୟାକୁ ବିଷ୍ଳେଷଣ କରି ସାରିବାପରେ ତା’ର ଅର୍ଥପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଂଶମାନଙ୍କୁ ଏକତ୍ରିତ କରି ସମସ୍ୟାର ଏକ ସଫଳ ସମାଧାନ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିବା ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ସଂଶ୍ଳେଷଣ କୁହାଯାଏ।• Synthesis means combining the elements to get something new. |
| • Leads from: Unknown to known, Conclusion to hypothesis, Abstract to concrete, Complex to simple |
• Leads from: Known to unknown, Hypothesis to conclusion, Concrete to abstract, Simple to complex. |
| • Method: A method of discovery and thought. A psychological method. | • Method: A method for the presentation of discovered facts. A logical method. |
| • Time: Lengthy, laborious and time consuming | • Time: Short, concise and elegant. |
| • Learning: Encourages meaningful learning | • Learning: Encourages rote learning |
| • Encourages: Encourages originality of thinking and reasoning. |
• Encourages: Encourages memory work |
| • Thinking: Process of thinking | • Thinking: Product of thinking |
| • Participation: Active participation of the learner. | • Participation: Learner is a passive listener. |
| • Sequence: Valid reasons to justifly every step in the sequence. |
• Sequence: No justification for every step in the sequence. |